Kategoria: Branża

Znaczenie branży piwowarskiej dla polskiej gospodarki

Polska branża piwowarska stanowi istotne ogniwo gospodarki narodowej.

Mapa Browarów

W kraju działa ponad 300 małych, średnich i dużych browarów.

Browary tworzą tysiące miejsc pracy

Branża piwowarska jest bardzo istotnym pracodawcą – bezpośrednio w browarach pracuje około 9,5 tys. osób. Jeśli dodać do tego zatrudnienie w branżach powiązanych z produkcją i sprzedażą piwa, czyli w handlu, rolnictwie i przetwórstwie spożywczym oraz sektorze HoReCa, to otrzymamy 114,5 tys. miejsc pracy związanych z piwem.

Browarnicy od pokoleń

Przedstawiciele organizacji pracowniczych działających na terenie browarów, najlepiej znający swoją załogę, lubią podkreślać, że warzenie piwa to przede wszystkim ludzie. Jest w tym wiele prawdy. W browarach pracują kolejne pokolenia z rodzin związanych z browarnictwem. Blisko 20 proc. piwowarów to osoby z długim stażem, po 50. roku życia. Dzisiaj zapoznają młodsze pokolenia z tajnikami warzenia piwa.

Wysoka wydajność pracy w browarach

Dzięki inwestycjom firm produkujących piwo, czynionym na przestrzeni lat, niemal czterokrotnie wzrosła wydajność pracy w browarach – z 1,1 tys. hektolitrów na jednego pracownika w 1995 r. do 4,2 tys. w 2019 r. Porównanie wydajności pracy w branży piwowarskiej (328 tys. zł na osobę) do wydajności pracy w produkcji artykułów spożywczych w ogóle (106 tys. zł na osobę) pozwala dostrzec, że sektor ten wyraźnie wyróżnia się na tle całego przetwórstwa spożywczego. Wiąże się to z wysokością pensji pracowników browarów. I znów – porównując średnie roczne płace w browarnictwie (ok. 90 tys. zł brutto) do średnich rocznych zarobków w sektorze produkcji napojów (ok. 79 tys. brutto), zauważymy, że są one wyższe.

Browary w Polsce drugim największym pracodawcą w UE

Rynek pracy tworzony przez przemysł piwowarski w Polsce to również potęga w skali Europy. W 2020 r. więcej osób zatrudnionych bezpośrednio w browarnictwie pracowało tylko w Niemczech (27,3 tys.).

Miejsca pracy zależne od produkcji piwa

Produkcja i konsumpcja piwa to nie tylko miejsca pracy w zakładach piwowarskich, ale i w całym łańcuchu – od zebrania surowców potrzebnych do uwarzenia złotego trunku aż po jego sprzedaż. Ten proces wymaga współdziałania szeregu branż: sektora rolniczego, producentów opakowań, transportu i logistyki, handlu, gastronomi i usług. Na jedną osobę zatrudnioną bezpośrednio przez browary przypada łącznie około 12 stanowisk pracy tworzonych pośrednio lub w sposób indukowany.

Pozytywny wpływ browarów na zatrudnienie jest odczuwalny przede wszystkim w takich branżach jak:

• Branża hotelarska i gastronomiczna (30 tys. miejsc pracy)
• Handel (ponad 16,5 tys. miejsc pracy)
• Przemysł lekki (prawie 23,5 tys. miejsc pracy)
• Rolnictwo (ponad 6 tys. miejsc pracy)
• Pozostałe usługi (ponad 7 tys. miejsc pracy)

Inwestycje poczynione w polskim browarnictwie

Polska, będąc drugim producentem piwa w Unii Europejskiej, z ponad trzystoma działającymi browarami, ma silną pozycję na mapie piwnych krajów Europy. Pod względem innowacyjności, polski sektor piwowarski należy dziś do najnowocześniejszych na świecie i jednocześnie jest jedną z najbardziej innowacyjnych branż sektora spożywczego w Polsce.

Jak inwestowano w polskie browarnictwo

Po 1989 r. polska branża browarnicza przeszła intensywną modernizację. Najważniejsze inwestycje, zwłaszcza w pierwszych latach po transformacji, były finansowane przez międzynarodowe grupy piwowarskie. Bez zaangażowania zagranicznego kapitału nie byłby możliwy rozwój produkcji w latach 90. i modernizacja polskich zakładów. W 1994 r. holenderski Heineken International został głównym udziałowcem Browarów Żywiec. W 1996 r. duński Carlsberg Breweries został strategicznym akcjonariuszem browaru Okocim w Brzesku, a w 2001 r. firma połączyła browary Okocim, Bosman, Kasztelan i Piast w jedną grupę Carlsberg Okocim (obecnie Carlsberg Polska). W 2009 r. 100-procentowym właścicielem Kompanii Piwowarskiej został koncern SABMiller, który już wcześniej był strategicznym udziałowcem polskiego browaru.  W 2017 r., wskutek sprzedaży aktywów SABMiller, Kompania Piwowarska stała się częścią japońskiej grupy Asahi. W efekcie tych inwestycji branża piwowarska stała się jedną z najbardziej dokapitalizowanych w kraju.

Polski charakter branży

Sektor zachował jednak narodowy charakter i do dziś jest oparty przede wszystkim o polskie marki piwa. Fakt, że piwo jest warzone w Polsce, przez polskich pracowników i przede wszystkim z polskich surowców, a zyski są reinwestowane w kraju, odgrywa istotną rolę we wzmacnianiu polskiej gospodarki. Dodatkowo, rosnący eksport polskich marek piwa tworzy pozytywny obraz kraju za granicą. Co ważne, grupy piwowarskie inwestują w istniejące zakłady produkcyjne, a nie w otwieranie nowych. Dzięki temu browary, często bezpośrednio wywodzące się z firm o kilkusetletniej tradycji, kontynuują produkcję i są coraz nowocześniejsze oraz bardziej wydajne.

Mniejsi również inwestują

W modernizacji polskiego rynku udział miały też mniejsze międzynarodowe grupy, takie jak Brau Union, Holsten-Brauerei, Royal Unibrew czy Binding-Brauerei. Ich zaangażowanie było kluczowe dla małych browarów, które bez zagranicznych inwestorów mogłyby nie przetrwać pierwszych lat po transformacji. W ostatnich latach sektor piwowarski rozwija się jednak również dzięki zaangażowaniu rodzimego kapitału. Polskimi firmami są m.in. Browary Regionalne Jakubiak, Browar Fortuna, Browar Amber, Browar Kormoran i dziesiątki innych, mniejszych – niektóre z nich mają historię sięgającą średniowiecza, inne to zakłady wybudowane już po okresie transformacji ustrojowej.

Konkurencyjny rynek, wymagający konsumenci

W oparciu o fundament, którym są trzy największe grupy piwowarskie, rynek rozwinął się, odtworzyła się kultura picia piwa, a konsumenci stali się coraz bardziej wymagający. To wpłynęło na ponowną dywersyfikację rynku, na którym dziś dobrze radzą sobie zarówno duże grupy, jak i niewielkie browary rzemieślnicze. Kapitał polski i zagraniczny wspólnie prowadzą do rozwoju i dojrzewania rynku.

Inwestycje dzisiaj

Od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej zdecydowana większość inwestycji w branżę browarniczą w Polsce to reinwestycje zysków. Po dokapitalizowaniu i modernizacji produkcji browary są na tyle rentowne, że nie potrzebują już zastrzyków kapitału zza granicy, lecz są w stanie samodzielnie finansować swój rozwój.

Modernizacja polskiej branży piwowarskiej w liczbach:

• W latach 1995-2019 całkowita wartość inwestycji wyniosła 13 mld zł;
• 80 proc. nakładów w piwowarstwo było związanych z zakupem nowych maszyn i urządzeń;
• 20 proc. nakładów inwestycyjnych przypadło głównie na budynki i lokale;
• Inwestycje zagraniczne w branży browarniczej stanowiły niemal jedną piątą całego napływu kapitału do przemysłu spożywczego – w tym segmencie bardziej dofinansowany był jedynie przemysł tytoniowy;

• Wskutek inwestycji, wydajność pracy w branży piwowarskiej wzrosła prawie czterokrotnie z 1,1 tysięcy hektolitrów na zatrudnionego pracownika w 1995 r. do 4,2 tysięcy w 2019 r.

• W 2017 r. trzy największe grupy piwowarskie przeznaczyły na inwestycje 233,7 mln zł.  Środki te zostały wykorzystane m.in. na:
  • system do produkcji nowych opakowań zwrotnych,
  • przebudowę ujęcia wody,
  • nowe urządzenia chłodnicze,
  • modernizację infrastruktury związanej z procesem warzenia piwa,
  • rozbudowę infrastruktury technicznej,
  • projekty związane z bezpieczeństwem pracy, informatyzację.

Jak widać, inwestycje w branży były związane w przeważającej większości z modernizacją i poprawą efektywności procesu produkcyjnego, a nie z rozbudową browarów, czy budową nowych zakładów – choć to oczywiście również ma miejsce. W 2020 r. w Polsce działało łącznie 256 browarów stacjonarnych oraz 98 browarów kontraktowych. W budowie oraz planach na dzień 19 września 2020 r. było 58 browarów.

Eksport piwa z Polski

Chociaż Polacy piją 92% krajowej produkcji piwa, to handel zagraniczny jest istotny dla polskiego piwowarstwa. Wpływa on korzystnie na kondycję finansową branży i całej polskiej gospodarki, ale ma też istotne znaczenie dla promocji Polski na świecie. W 2020 roku na rynki zagraniczne trafiło 4,37 mln hl piwa, których wartość sięgnęła 0,99 mld zł.

Polska na produkcyjnym podium w Europie

W ostatnich latach polski rynek osiągnął wysoki stopień nasycenia, dlatego patrząc w przyszłość, zamiast wzrostu produkcji, należy raczej oczekiwać zmian w strukturze konsumpcji piwa oraz orientacji na eksport polskich browarów. Polacy już teraz są w unijnej czołówce pod względem spożycia piwa na mieszkańca.

Także pod względem produkcji Polska dołączyła do unijnych liderów. W 2019 r. miała 11-procentowy udział w całej produkcji tego napoju we wspólnocie (39,2 mln hl). Więcej piwa warzą jedynie Niemcy, zajmując pierwsze miejsce na europejskim podium (80 mln hl). Po Brexicie Polska jest drugim największym producentem piwa w Unii Europejskiej, nieznacznie wyprzedzając Hiszpanię (38,6 mln hl). Co warto podkreślić, browary w Polsce produkują zdecydowanie więcej piwa niż kraje o tradycjach piwowarskich, takich jak Holandia, Belgia, Czechy czy Austria.

Polskie piwo trafia przede wszystkim do krajów Unii Europejskiej, ale nie tylko. Ważnymi rynkami są też Stany Zjednoczone i Kanada, co wynika głównie z licznej w tych krajach Polonii. Piwo generuje dodatni bilans handlowy, gdyż eksport przekracza pięciokrotnie import.

Proudly made in Poland!

„Proudly made in Poland” to specjalny znak, umieszczany na opakowaniach piw, trafiających na zagraniczne rynki. Według pomysłodawców, Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego Browary Polskie oraz Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu, celem wprowadzonego w 2018 r. znaku jest promocja polskiego piwa i umacnianie wizerunku Polski, jako kraju pochodzenia produktów najwyższej jakości oraz wiarygodnego i wartościowego partnera handlowego. Jesteśmy dumni, że smak polskiego piwa mogą poznawać piwosze z różnych zakątków świata.

Źródła:

Podsumowanie analizy wybranych wskaźników wpływu przemysłu piwowarskiego na polską gospodarkę i otoczenie, Deloitte 2021.

European Beer Statistics 2020, The Brewers of Europe

Każdy region Polski zarabia dzisiaj na piwie

Warzeniem piwa w naszym kraju zajmuje się dzisiaj 360 browarów, zlokalizowanych na terenie całej Polski. Niemal w każdym województwie znajduje się jeden z 22 największych zakładów produkujących piwo. Funkcjonowanie tych przedsiębiorstw zasila gospodarkę – zarówno w ujęciu ogólnokrajowym, jak i poprzez budowanie kapitału regionalnego.

Piwo istotne dla małych sklepów, choć ten kanał sprzedaży się kurczy

Spowodowana pandemią zmiana zachowań zakupowych Polaków (duże i mniej częste zakupy w większych sklepach) oraz sytuacja gospodarcza (wzrost inflacji i cen) przekładają się na stopniową redukcję głównego kanału sprzedaży piwa, jakim są sklepy małoformatowe.  Małe sklepy to nadal 2/3 wszystkich placówek handlowych w Polsce, choć w latach 2020 i 2021 wiele tego rodzaju punktów zostało zamkniętych. Od wielu lat stanowią najważniejszy kanał sprzedaży piwa (66 proc. w 2021 r., NielsenIQ), jednak w 2021 roku sprzedaż piwa w sklepach małoformatowych spadła o 2,5 pp. (NielsenIQ). Zależność jest obopólna – piwo to 27% wartości sprzedaży małych sklepów.

Browary wspierają rozwój lokalnych społeczności

W 2017 roku 440 milionów złotych trafiło do jednostek samorządu terytorialnego z tytułu podatków dochodowych, składek ZUS i podatków lokalnych generowanych przez sektor piwowarski i branże powiązane. Dla wielu małych gmin, gdzie znajdują się browary to bardzo istotne źródło dochodów do lokalnego budżetu, z którego realizowane są liczne inwestycje poprawiające jakość życia mieszkańców. Jednocześnie wiele browarów jest mocno zaangażowanych w rozwój lokalnych społeczności poprzez wspieranie polskiej kultury, sportu i edukacji. Tylko w roku 2017 największe firmy piwowarskie przeznaczyły na te cele 38,5 mln zł. W większości przypadków lokalne wydarzenia są wspierane przez marki lokalne, co pogłębia związek browaru z tamtejszą społecznością.